دو مطلب زیبا از آیت الله جوادی آملی
اعوذ بالله من الشيطان الرجيم
بسم الله الرحمن الرحيم
اين ايام از آن جهت كه متعلّق به وجود مبارك وليّ عصر(ارواحنا فداه) است دو مطلب را از قرآن كريم بازگو كنيم. مطلب اول اينكه خداي سبحان وعده داده است كه دين خود را بر همه مكاتب و اديان پيروز و ظفرمند قرار بدهد ﴿لِيُظْهِرَهُ عَلَي الدِّينِ كُلِّهِ وَلَوْ كَرِهَ الْمُشْرِكُونَ﴾،پيروزي اسلام بر همه اديان به اين معنا نيست كه سراسر جهان بشوند مسلمان و موحد; زيرا اگر همه جهانيان مسلمان و موحد باشند ديگر كراهت و بيمِيلي در كار نيست.همه با طوع و رغبت اسلام را ميپذيرند از اينكه فرمود: ﴿لِيُظْهِرَهُ عَلَي الدِّينِ كُلِّهِ وَلَوْ كَرِهَ الْمُشْرِكُونَ﴾ و مانند آن معلوم ميشود يك عده كرهاً يك عده رغبتاً ولي بالأخره حكومت, حكومت الهي خواهد بود. تاكنون چنين مطلبي رخ نداده است هر چه بوده است بر اساس ﴿لَكُمْ دِينُكُمْ وَلِيَ دِينِ﴾،بود يا صريحاً رهبران الهي اين جمله را ميگفتند مثل آياتي كه در سوَر مكّي نازل شد ﴿لَكُمْ دِينُكُمْ وَلِيَ دِينِ﴾ يا عملاً اينچنين است كه برخيها دين توحيد را ميپذيرند برخيها دين شرك را و بعضيها هم ملحدند اين ﴿لَكُمْ دِينُكُمْ وَلِيَ دِينِ﴾ يا قولاً يا فعلاً رواج داشت تا زماني كه ﴿لِيُظْهِرَهُ عَلَي الدِّينِ كُلِّهِ﴾ انشاءالله ظهور پيدا كند و ذات اقدس الهي هم وعده داده است و به صورت فعل مضارع كه مفيد استمرار است فرمود ما اراده كردهايم كه مستضعفان را ائمه روي زمين قرار بدهيم ﴿وَنُرِيدُ أَن نَّمُنَّ عَلَي الَّذِينَ اسْتُضْعِفُوا فِي الْأَرْضِ وَنَجْعَلَهُمْ أَئِمَّةً﴾ كه ـ انشاءالله ـ با ظهور آن حضرت چنين اتفاقي خواهد افتاد!
نكتهاي كه در ضمن اين بخش اول مطرح است آن معجزه جهاني است كه در زمان ظهور حضرت اتفاق ميافتد و آن عقلانيّت مردم است مردم را وجود مبارك حضرت با جنگ و كشتارِ عمومي مسلمان نميكند زيرا كشتار و جنگ هرگز آن قدرت را ندارد كه در دلهاي مردم اثر بگذارد مهمترين راه پيروزي آن حضرت, همان عقلانيّت جامعه است لذا در زمان ظهور آن حضرت در برخي از تعبيرها آمده است كه خداي سبحان به بركت آن حضرت, دست روي سرهاي افراد ميگذارد و عقول اينها جمع و احلام اينها كامل ميشود، اگر جامعه كامل شد و عاقل شد اداره آن جامعه سخت نيست الآن اگر هفت ميليارد بشر روي كُره زمين هست حضرت(سلام الله عليه) ظهور بكند و 313 يار مثل امام داشته باشد بدون خونريزي, جهان اصلاح ميشود آدم عاقل را به خوبي ميشود اداره كرد, جامعه عقلمحور را به خوبي ميشود اداره كرد آنجا كه عقل نيست كشتار عمومي است الآن در شرق يا غرب عالَم سخن از گراني و كَمي و فشار زندگي هست به استثناي يك گروه اندكي كه مرفّهاند بقيه در زحمتاند با اينكه ذات اقدس الهي فرمود همه بشر عائله من هستند همه حيوانات عائله من هستند هيچ مار و عقربي نيست كه در دستگاه من سهميه نداشته باشد ﴿مَا مِن دَابَّةٍ فِي الْأَرْضِ إِلاَ عَلَي اللَّهِ رِزْقُهَا﴾ همه عائله الهياند اما وقتي اين قدرت و نعمت الهي به دست طاغيان افتاد درصد عمدهاي از درآمد كُره زمين صرف آدمكشي است تمام اين كارخانههاي اسلحهسازي دارند كار ميكنند براي اينكه آدم بكشند اگر جامعه عاقل بود اين همه نعمتها صرف نيازهاي ضروري مردم ميشد جنگي هم در كار نبود وقتي حضرت(سلام الله عليه) ظهور ميكند عقلهاي مردم كامل ميشود به بركت و عنايت الهي. معجزه ذات اقدس الهي در زمان ظهور حضرت, عقلانيّت مردم است آنگاه اداره كردن مردم عاقل كار سختي نيست ولو هفت ميليارد. هر جا مشكلي هست در اثر جهل علمي يا جهالت عملي است يا نميدانند يا نميخواهند اينكه فرمود: ﴿لِيُظْهِرَهُ عَلَي الدِّينِ كُلِّهِ﴾ يعني دين و فكر و فرهنگ اسلام بر فرهنگهاي ديگر پيروز ميشود نيازي به جنگ نيست گروه اندكي ممكن است آسيب ببينند اين راجع به مطلب اول كه وقتي حضرت(سلام الله عليه) ظهور كرد وعده الهي انجاز ميشود هم ﴿لِيُظْهِرَهُ عَلَي الدِّينِ كُلِّهِ﴾ حاصل ميشود هم در سايه عقلانيّت, مردم وجود مبارك حضرت را ميپذيرند.
مطلب دوم كه مطلب قرآني است و وظيفه ما در حال غيبت است همان آيه اوايل سورهٴ مباركهٴ احزاب است وقتي صِبغه و رسالت رسول خدا(عليه و علي آله آلاف التحيّة و الثناء) را ذكر ميكند همان سِمت هم براي جانشينان آن حضرت هست در اوايل سورهٴ مباركهٴ احزاب فرمود: ﴿النَّبِيُّ أَوْلَي بِالْمُؤْمِنِينَ مِنْ أَنفُسِهِمْ﴾، يعني وجود مبارك پيامبر از جانِ همه مردم عزيزتر است اين توضيحي ميطلبد و عصاره آن توضيح اين است سخني از وجود مبارك اميرمؤمنان(عليه الصلاة و عليه السلام) که فرمود: «فإذا حَضَرَتْ بليّةٌ فاجعلوا أموالَكم دون أنفسِكم و إذا نَزلَت نازلةٌ فاجعلوا أنفسَكم دون دينِكم» يعني اگر يك حادثه تلخي پيش آمد شما با مالتان, جانتان را حفظ كنيد جنگي پيش آمد مرضي پيش آمد آتشسوزي, سيل, حادثه تلخي رخ داد به وسيله مال, جانتان را حفظ كنيد اگر آن حادثه تلخ جلوتر آمد در سنگر دوم شما جانتان را سپر قرار بدهيد و دينتان را حفظ كنيد وقتي جانتان را در راه خدا داديد دينتان براي ابد محفوظ ميماند و شما براي هميشه زنده خواهيد بود. ما آمديم كه زنده بمانيم نه بميريم بارها به عرضتان رسيد اين زيربناي همه حرفهاست كه انبيا آمدند به ما بفهمانند شماييد كه مرگ را ميميرانيد نه اينكه مرگ, شما را بميراند اين حرفِ تازه انبياست ما با قدرت ديني مرگ را ميميرانيم و براي هميشه زندهايم. در آن حديث نوراني فرمود اگر اين حادثه مقداري جلوتر آمد جانتان را سپر قرار بدهيد در سنگر جان, دينتان را حفظ كنيد. طبق آن بيان نوراني حضرت امير(سلام الله عليه) كه به منزله شرح اين آيه ﴿النَّبِيُّ أَوْلَي بِالْمُؤْمِنِينَ مِنْ أَنفُسِهِمْ﴾ است موضوع روشن ميشود و آن اين است كه ما بدني داريم كه تحت هدايت جان ما اداره ميشود هر كاري كه در حوزه بدن انجام ميگيرد جان ما باخبر است يعني كاري كه روي دست ما يا با دست ما, روي پاي ما يا با پاي ما, روي چشم ما يا با چشم ما, روي گوش ما يا با گوش ما, روي ساير اعضاي ما يا با اعضاي ما انجام ميگيرد همه اين كارها را جانِ ما ميداند ما جاني داريم كه نسبت به همه اعضاي بدن ما اشراف دارد جاناني هم داريم كه بر جان ما اشراف دارد و آن پيغمبر است كه فرمود: ﴿النَّبِيُّ أَوْلَي بِالْمُؤْمِنِينَ مِنْ أَنفُسِهِمْ﴾ هر كاري را كه بدن انجام ميدهد جان، باخبر است هر كاري كه جان ما انجام ميدهد آن جانان باخبر است جانِ جان, وجود مبارك انسان كامل معصوم است اين اولويّت, اولويّت تعييني است نه تفضيلي چون در كنارش هم ﴿أُولُوا الْأَرْحَامِ بَعْضُهُمْ أَوْلَي بِبَعْضٍ﴾،آمده است. اين اولويّت تعييني نشان ميدهد كه وجود مبارك پيامبر به منزله جانِ جانهاي ماست هر كاري كه در جان ما انجام ميگيرد وجود مبارك حضرت ميداند امام هم جانشين آن پيامبر است وجود مبارك وليّ عصر(ارواحنا فداه) هم همانند رسول گرامي(عليهم الصلاة و عليهم السلام) جان جانهاست هر كاري كه ميكنيم به اذن الله باخبر است اينكه در سورهٴ مباركهٴ توبه فرمود: ﴿قُلِ اعْمَلُوا فَسَيَرَي اللّهُ عَمَلَكُمْ وَرَسُولُهُ وَالْمُؤْمِنُونَ﴾; يعني هر كاري كه ميكنيد خدا ميبيند پيامبر ميبيند مؤمنان كه منظور ائمه(عليهم السلام) هستند،ميبينند آنها باخبرند ما چه تصميمي گرفتيم چه نيّتي داريم بهترين وظيفه منتظران آن است كه بدن را تطهير كنند چون جان ما مشرف به بدن است جان را تطهير كنند چون جانِ جانان بر اين روح اشراف دارد اگر ـ خداي ناكرده ـ اين قلب, سليم نباشد طيّب و طاهر نباشد چنين قلبي هرگز منتظر ظهور آن حضرت نيست و اگر بخواهد آن حضرت را زيارت كند بايد طيّب و طاهر باشد پس به استناد اين مطلب دوم كه از سورهٴ مباركهٴ احزاب به دست ميآيد ﴿النَّبِيُّ أَوْلَي بِالْمُؤْمِنِينَ مِنْ أَنفُسِهِمْ﴾ وجود مبارك آن حضرت به منزله روحِ ارواح است, جانِ جانان است هر كاري كه ميكنيم به اذن خدا باخبر است چون در سورهٴ توبه فرمود هر كاري كه ميكنيد خدا ميبيند, پيامبر ميبيند و مؤمنان واقعي كه اهل بيت(عليهم الصلاة و عليهم السلام) هستند ميبينند ﴿قُلِ اعْمَلُوا فَسَيَرَي اللّهُ عَمَلَكُمْ وَرَسُولُهُ وَالْمُؤْمِنُونَ﴾